Υπέρταση ονομάζεται η πάθηση που χαρακτηρίζεται από υψηλή πίεση στις αρτηρίες του σώματος, με αποτέλεσμα η καρδιά να αναγκάζεται να εργαστεί πιο εντατικά για την κυκλοφορία του αίματος στο σώμα (εγκέφαλο – σπλάχνα – άνω και κάτω άκρα).
Διαβάστε παρακάτω τις συμβουλές από τους ειδικούς για να την αντιμετωπίσουμε και να τη διαχειριστούμε καλύτερα, καθώς η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης έχει καθοριστική σημασία για την υγεία μας.
- Η συχνότητα της αρτηριακής υπέρτασης στην Ελλάδα δεν διαφέρει από των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών και περίπου 1 στους 4 ενήλικες είναι υπερτασικός. Η συχνότητα είναι μεγαλύτερη μετά το 65ο έτος της ηλικίας – περίπου 1 στους 2 – ενώ στα παιδιά είναι σπάνια, σχεδόν 1 στα 100.
- Η συχνότερη μορφή είναι η «ιδιοπαθής» υπέρταση, που είναι ουσιαστικά άγνωστης αιτίας, έχοντας σχέση κυρίως με την κληρονομικότητα, καθώς και με άλλους παράγοντες, όπως η παχυσαρκία, η μακροχρόνια πρόσληψη αυξημένης ποσότητας αλατιού, η καθιστική ζωή, η έλλειψη σωματικής άσκησης, η μεγάλη κατανάλωση αλατιού κ.ά.
- Σε άτομα με υπερτασικούς και τους δύο γονείς η πιθανότητα εμφάνισης υπέρτασης ξεπερνά το 70%. Σε άτομα με ένα γονιό υπερτασικό η πιθανότητα είναι περίπου 30% και σε όσους δεν έχουν υπερτασικούς γονείς περίπου 15%.
- Σε λίγες περιπτώσεις (5%) η υπέρταση οφείλεται σε κάποιο συγκεκριμένο νόσημα (δευτεροπαθής υπέρταση).
- Για κάθε 20 mmHg αύξησης της συστολικής πίεσης ή 10 mmHg αύξησης της διαστολικής, διπλασιάζεται ο κίνδυνος θανάτου από εγκεφαλικό επεισόδιο ή έμφραγμα.
- Η άποψη ότι η διαστολική πίεση, γνωστή ως «πίεση της καρδιάς», είναι πιο σημαντική από τη συστολική είναι λανθασμένη. Ειδικά σε άτομα πάνω από 50 ετών, η συστολική πίεση είναι πολύ πιο επικίνδυνη από όσο η διαστολική.
- Η αυξημένη αρτηριακή πίεση κατά κανόνα δεν γίνεται αισθητή και δεν προκαλεί κανένα ενόχλημα. Τα ενοχλήματα, όταν υπάρχουν, οφείλονται στις επιπλοκές της, που συνήθως εμφανίζονται μετά από χρόνια. Γι’ αυτό στην Αμερική η υπέρταση είναι γνωστή ως «βουβός δολοφόνος» (silent killer).
- Η μέτρηση της πίεσης γίνεται είτε με αυτόματο ηλεκτρονικό πιεσόμετρο, είτε με πιεσόμετρο που χρειάζεται ακουστικά (υδραργυρικό ή μεταλλικό). Τα υδραργυρικά έχουν πλέον αποσυρθεί από την αγορά για λόγους ασφάλειας σχετικά με τη χρήση του υδραργύρου.
- Τα πιεσόμετρα του βραχίονα είναι προτιμητέα από αυτά του καρπού.
- Στα πιεσόμετρα, η πίεση είναι της μορφής 140/90mmHg, όπου το 140 είναι η «συστολική» πίεση (“μεγάλη”) και το 90 είναι η «διαστολική» πίεση (“μικρή” ή “της καρδιάς”).
- Υπερτασικός είναι αυτός του οποίου η συστολική πίεση είναι σταθερά μεγαλύτερη από 140 και/ή η διαστολική είναι μεγαλύτερη από 90 μετά από 2-3 επισκέψεις στο ιατρείο και μετά από τουλάχιστον 2 μετρήσεις κάθε φορά, όπου συνήθως η δεύτερη μέτρηση είναι χαμηλότερη από την πρώτη και πιο αντιπροσωπευτική της πραγματικής τιμής.
- Τόσο στα φυσιολογικά, όσο και στα υπερτασικά άτομα, η αρτηριακή πίεση μεταβάλλεται συνεχώς. Γι’ αυτό, προκειμένου να προσδιοριστεί το επίπεδο της πίεσης, συνήθως χρειάζονται πολλές μετρήσεις σε διαφορετικά στιγμιότυπα, πάντα σε συνθήκες ηρεμίας.
- Τουλάχιστον μισή ώρα πριν από την μέτρηση της πίεσης, θα πρέπει να αποφεύγετε τον καφέ και το κάπνισμα.
- Η περιχειρίδα (το πανί που τυλίγει το χέρι) τοποθετείται έτσι ώστε να εφαρμόζει καλά κατευθείαν πάνω στον βραχίονα (μπράτσο) χωρίς να παρεμβάλλεται το μανίκι. Αν το μανίκι σας είναι σφικτό, θα πρέπει να το βγάζετε.
- Η περιχειρίδα πρέπει να βρίσκεται περίπου στο ύψος της καρδιάς και εσείς καθιστός/ή με όρθια την πλάτη και το χέρι χαλαρό και ακουμπισμένο σε σταθερή επιφάνεια. Το μέσο του βραχίονα να είναι στο ύψος της καρδιάς και δεν μιλάμε ούτε κινούμαστε κατά τη μέτρηση.
- Γίνονται 2 μετρήσεις με μεσοδιάστημα 3-5 λεπτών και η δεύτερη μέτρηση αντιπροσωπεύει τη σωστή ένδειξη.
- Όσο υψηλότερη η πίεση, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά νοσήματα, δηλαδή στεφανιαία νόσο/έμφραγμα της καρδιάς, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιακή και νεφρική ανεπάρκεια και απόφραξη των αρτηριών στα κάτω άκρα.
- Όσοι ρυθμίζουν σωστά την πίεσή τους, αρκεί να την μετρούν στο σπίτι 1-2 φορές την εβδομάδα. Όσοι είναι σε προσπάθεια ρύθμισης ή έχουν πρόσφατα τροποποιήσει την αγωγή τους, θα πρέπει να την μετρούν 2 φορές καθημερινά (το πρωί πριν πάρουν φάρμακα και το απόγευμα), κάνοντας διπλή μέτρηση κάθε φορά για 6-7 ημέρες και να καταγράφουν τις μετρήσεις.
- Σε συνθήκες εκνευρισμού, φόβου, πανικού, πόνου ή μεγάλης σωματικής προσπάθειας (π.χ. τρέξιμο, σήκωμα μεγάλου βάρους, κλπ), η πίεση μπορεί να αυξηθεί πολύ -ακόμη και πάνω από 200 mmHg η συστολική. Η μέτρηση αυτή δεν είναι αντιπροσωπευτική της “πραγματικής” πίεσης. Αν δε συνοδεύεται από κάποιο άλλο σοβαρό πρόβλημα, δεν χρειάζεται αντιμετώπιση και υποχωρεί από μόνη της λίγο αργότερα.
- Δεν πρέπει να αλλάζει η αγωγή, επειδή βρέθηκε η πίεση αυξημένη ή χαμηλή σε μια μέτρηση, καθώς οφείλουμε πάντα να κάνουμε διπλές μετρήσεις. Επίσης, δεν συνιστάται η καθημερινή μέτρηση της πίεσης, εκτός εάν ο γιατρός έχει δώσει συγκεκριμένες κατευθύνσεις.
- Υπάρχουν αξιόπιστα και εγκεκριμένα πιεσόμετρα, όπως προτείνονται από τους επίσημους φορείς μελέτης της αρτηριακής υπέρτασης διεθνώς (https://www.stridebp.org/bp-monitors).
Στον Όμιλο Affidea διενεργούνται όλες οι ιατρικές εξετάσεις, εργαστηριακές και διαγνωστικές, με εγγύηση για την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων. Η Affidea Ελλάδος, εξοπλισμένη µε τον πλέον σύγχρονο και πρωτοποριακό ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό και στελεχωμένη από καταξιωμένους ιατρούς όλων των ειδικοτήτων, αποτελεί πρότυπο παροχής υψηλού επιπέδου υπηρεσιών υγείας πανελλαδικά.
Γράφει ο Κωνσταντίνος Τσοβόλας, Καρδιολόγος, PhD Ομίλου Affidea, με εξειδίκευση στο HEART Hospital, UCLH, London, UK στις Κληρονομικές μυοκαρδιοπάθειες.