Ο COVID-19 είναι ένας δυνητικά σοβαρός κίνδυνος. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει κηρύξει την εξάπλωση του COVID-19 σοβαρό κίνδυνο για την δημόσια υγεία, σε διεθνές επίπεδο. Περισσότερα από 24 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είναι γνωστό ότι έχουν μολυνθεί από τον ιό, πάνω από 800.000 είναι οι θάνατοι παγκοσμίως, ενώ περισσότεροι από 15.000.000 ανάρρωσαν. Τα άτομα που νόσησαν σοβαρά είναι πάνω από 61.000.
Ο COVID-19 ανήκει στην ομάδα των κορωναϊών, οι οποίοι μπορούν να προκαλέσουν διάφορες εκδηλώσεις, από απλό κρυολόγημα με ήπια συμπτώματα μέχρι σοβαρότερες, όπως το σύνδρομο οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας (SARS). Σε σοβαρές περιπτώσεις, οι κορωναϊοί μπορεί να προκαλέσουν λοίμωξη στους πνεύμονες (πνευμονία), νεφρική ανεπάρκεια και πολυοργανική ανεπάρκεια και να οδηγήσουν στο θάνατο. Προς το παρόν δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο για τον COVID-19.
Ο COVID-19 μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα που μοιάζουν με εκείνα της γρίπης, όπως πυρετός, βήχας, δυσκολία στην αναπνοή, κόπωση και μυϊκοί πόνοι. Τα συμπτώματα συνήθως ξεκινούν 3-7 ημέρες από την έκθεση στον COVID-19, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να μεσολαβήσουν μέχρι και 14 ημέρες.
Ο COVID-19 μπορεί να προσβάλλει άτομα όλων των ηλικιών. Στις περισσότερες περιπτώσεις (πάνω από το 80%) προκαλεί ήπιες εκδηλώσεις με ελάχιστα συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη (καταρροή, βήχας, πονόλαιμος, πονοκέφαλος, κόπωση ή και απώλεια της όσφρησης και της γεύσης). Επίσης, μπορεί να μην υπάρχουν καθόλου συμπτώματα ή ελάχιστα, όπως στο κοινό κρυολόγημα. Η πλειονότητα των ανθρώπων που νόσησαν από τον ιό δεν χρειάστηκε να νοσηλευτούν για ιατρική υποστήριξη. Ωστόσο, σε ποσοστό έως και 15% των περιπτώσεων COVID-19, εκδηλώνονται σοβαρά συμπτώματα και σε περίπου 5% των περιπτώσεων η κατάσταση μπορεί να γίνει κρίσιμη με εμφάνιση αναπνευστικής ανεπάρκειας, σήψης και πολυοργανικής ανεπάρκειας. Η συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων που μολύνθηκαν (περίπου 98%) μέχρι σήμερα, έχουν αναρρώσει.
Οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με προϋπάρχουσες παθήσεις, όπως ο διαβήτης, καρδιοπάθειες, υπέρταση, χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, νεφρική ανεπάρκεια κ.ά., κινδυνεύουν να νοσήσουν σοβαρά από τον COVID-19.
Ο διαβήτης είναι ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για νόσηση από τον κορωναϊό. Τα άτομα με διαβήτη είναι πιο ευάλωτα στις λοιμώξεις και έχουν 2-3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν, ανεξάρτητα αν υπάρχουν ή όχι άλλα προβλήματα υγείας. Σύμφωνα με μήνυμα του Προέδρου του ΙDF (ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ), Καθηγητή Andrew Boulton, η νόσηση από τον κορωναϊό φαίνεται ότι εξελίσσεται σχετικά ήπια στα νεότερα άτομα και ιδίως στα παιδιά με διαβήτη τύπου 1. Οι παράγοντες οι οποίοι αυξάνουν τον κίνδυνο νόσησης στα άτομα με διαβήτη είναι:
1) Η κακή γλυκαιμική ρύθμιση (η υπεργλυκαιμία και οι υπογλυκαιμίες αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα).
2) Η μεγάλη διάρκεια του διαβήτη.
3) Η έντονη παχυσαρκία, η μεγάλη ηλικία, το κάπνισμα και η παρουσία χρόνιων επιπλοκών της νόσου (κυρίως από το καρδιαγγειακό σύστημα και τους νεφρούς).
Οι συνήθεις τρόποι μετάδοσης του κορωναϊού είναι δύο: 1) Από το ένα άτομο στο άλλο μέσω σταγονιδίων που βγαίνουν από το στόμα με την ομιλία, το βήχα, το φτέρνισμα ή κατά την σωματική επαφή (π.χ. αγκαλιάσματα, φιλιά, χειραψίες). 2) Με το άγγιγμα μολυσμένης επιφάνειας (π.χ. τραπέζι, πόμολο πόρτας) και στη συνέχεια τα χέρια στο στόμα, τη μύτη ή τα μάτια.
Τι πρέπει να γνωρίζουν και να κάνουν τα άτομα που ζουν με διαβήτη
Για τα άτομα που ζουν με διαβήτη είναι σημαντικό να λαμβάνουν προφυλάξεις για να αποφύγουν τον κορωναϊό. Οι συστάσεις που ανακοινώνονται τακτικά για το ευρύ κοινό είναι διπλά σημαντικές για τα άτομα με διαβήτη και για όσους βρίσκονται σε στενή επαφή μαζί τους.
- Πλένετε καλά τα χέρια και τακτικά.
- Προσπαθήστε να αγγίξετε το πρόσωπό σας πριν πλύνετε και στεγνώσετε τα χέρια σας.
- Καθαρίστε και απολυμάνετε τυχόν αντικείμενα και επιφάνειες που αγγίζετε συχνά.
- Μην μοιράζεστε φαγητό, ποτήρια, πετσέτες, εργαλεία κ.λπ. με άλλα άτομα.
- Όταν βήχετε ή φταρνίζεστε, καλύψτε το στόμα και τη μύτη σας με ένα χαρτομάντηλο ή χρησιμοποιείστε τον αγκώνα σας, αν δεν έχετε χαρτομάντηλο (πετάξτε το χαρτομάντηλο αμέσως μετά από τη χρήση).
- Χρήση μάσκας σε κλειστούς χώρους και σε ανοικτούς με συνωστισμό.
- Προσπαθήστε να αποφύγετε την επαφή με οποιονδήποτε εμφανίζει συμπτώματα νόσου του αναπνευστικού, όπως βήχα.
- Προσπαθήστε να κάνετε αλλαγές που θα σας βοηθήσουν να προστατέψετε τον εαυτό σας και τους αγαπημένους σας, όπως αποφύγετε συχνές μετακινήσεις, μεγάλες συγκεντρώσεις και μέσα μαζικής μεταφοράς.
- Η καλή ενυδάτωση, η καλή γλυκαιμική ρύθμιση (αποφυγή υπεργλυκαιμιών και υπογλυκαιμιών), η κατανάλωση τροφών ή ροφημάτων πλούσιων σε αντιοξειδωτικά (όπως φρούτα και λαχανικά) και η αποφυγή λήψης επεξεργασμένων τροφίμων ενισχύουν σημαντικά την επάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος στην άμυνα του οργανισμού.
- Βεβαιωθείτε ότι έχετε όλα τα σχετικά στοιχεία επικοινωνίας σε περίπτωση που τα χρειαστείτε και επάρκεια φαρμάκων (και ιδιαίτερα ινσουλίνης) και αναλωσίμων για τον αυτοέλεγχο της γλυκόζης.
Αν αρρωστήσετε και έχετε διαβήτη
Αν έχετε συμπτώματα γρίπης, μείνετε σπίτι και επικοινωνήστε με τον ιατρό σας για να σας συμβουλεύσει, και αν αυτό είναι αδύνατον, επικοινωνία με τον ΕΟΔΥ στο τετραψήφιο 1135. Αν δοθούν οδηγίες παραμονής στο σπίτι, πρέπει να παρεμποδισθεί η μετάδοση του ιού σε όσους ζουν μαζί σας ή στους επισκέπτες, όπως ύπνος σε διαφορετικό δωμάτιο ή ξεχωριστό κρεβάτι και τη χρήση μάσκας και να χρησιμοποιούνται ξεχωριστά σκεύη φαγητού. Χρησιμοποιήστε πετσέτες μιας χρήσης και αν αυτό δεν είναι εφικτό, πρέπει να έχετε τη δική σας πετσέτα και να την αλλάζετε τακτικά, ιδιαίτερα όταν είναι υγρή.
Αν ζείτε μόνος, βεβαιωθείτε ότι κάποιος που γνωρίζει ότι έχετε διαβήτη, μπορείτε να βασιστείτε σε αυτόν, καθώς μπορεί να χρειαστείτε βοήθεια, αν αρρωστήσετε.
Όπως σε όλες τις ιώσεις, έτσι και στη νόσηση από τον κορωναϊό μπορεί να παρατηρηθεί απορρύθμιση του γλυκαιμικού ελέγχου. Σε τέτοιες περιπτώσεις απαιτείται άμεση επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό, γιατί μπορεί να είναι απαραίτητη η τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής και της διατροφής.
ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ
1) Επαρκής ενυδάτωση (τουλάχιστον μισό ποτήρι ανά ώρα) και ελαφρά διατροφή. Αν υπάρχουν πολλές διάρροιες, υπάρχει κίνδυνος αφυδάτωσης και ενδεχομένως να χρειαστεί χορήγηση ορού σε νοσοκομειακή μονάδα.
2) Συχνός έλεγχος γλυκόζης αίματος με τον μετρητή αυτοελέγχου και προσπάθεια διατήρησης σε αποδεκτά επίπεδα (80-180 mg/dl) με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού.
3) Μέτρηση κετονών στο αίμα στα άτομα με διαβήτη τύπου 1 κυρίως και τύπου 2. Η αύξηση των κετονών μπορεί να οδηγήσει σε οξέωση, γι’ αυτό η επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό είναι απαραίτητη.
4) Αν η αντιδιαβητική αγωγή περιλαμβάνει ινσουλίνη, αυτή δεν πρέπει να παραλείπεται. Σε περιπτώσεις που υπάρχει πρόβλημα στη σίτιση, είναι ενδεχόμενο να χρειαστεί τροποποίηση του σχήματος ινσουλινοθεραπείας και γι’ αυτό είναι απαραίτητη η επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό.
5) Για τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 που λαμβάνουν αντιδιαβητική αγωγή και είναι καλά ρυθμισμένοι, τα αποθέματα ινσουλίνης στο πάγκρεας είναι σχετικά επαρκή και δεν δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα κατά τη διάρκεια της οξείας νόσου. Αν στη χορηγούμενη θεραπεία υπάρχει μετφορμίνη ή αναστολείς SGLT2 (δαπαγλιφλοζίνη, εμπαγλιφλοζίνη, καναγλιφλοζίνη), πρέπει να διακόπτονται αμέσως με την εμφάνιση της νόσου και να χορηγούνται ξανά μετά το πέρας της νόσου.
Οδηγίες για την αντιμετώπιση του διαβήτη στην οξεία νόσηση υπάρχουν στις «Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Διαχείριση των Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη» της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, με ελεύθερη πρόσβαση στο site (www.ede.gr).
Είναι σημαντικό και πρέπει να τονιστεί η ανάγκη πιστής εφαρμογής των εκάστοτε οδηγιών του Υπουργείου Υγείας για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωναϊού. Η διαχείριση της νέας και επικίνδυνης αυτής πανδημίας, όπως ορίστηκε τον Μάρτιο του 2020 από τον ΠΟΥ, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, είναι ευθύνη όλων μας.
Της Σταυρούλας Μαγγανά
Ιατρού – Ειδικής Παθολόγου, Επιστημονικά Υπεύθυνης Affidea Αθηνών και Περιστερίου
Πηγές
ΕΔΕ (Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία)
IDF (Διεθνής Ομοσπονδία Διαβήτη)