Πρόληψη γενικά είναι η προσπάθεια που διενεργείται με διάφορα μέσα για να προλάβουμε εκ των προτέρων ή να αποτρέψουμε κάποιες ανεπιθύμητες ή αρνητικές καταστάσεις. Σε ό,τι αφορά την Προληπτική Ιατρική, ο Ιπποκράτης πρώτος επεσήμανε την αξία της λέγοντας: «Κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν».
Στόχος της πρόληψης είναι η αποφυγή του πρώιμου θανάτου και η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης με καλή ποιότητα ζωής. Διακρίνεται σε Πρωτογενή, Δευτερογενή και Τριτογενή πρόληψη.
Πρωτογενής Πρόληψη
Η πρωτογενής έχει σαν στόχο την αποφυγή και την καταπολέμηση επικίνδυνων παραγόντων για την υγεία. Επιτυγχάνεται με ατομικά και ομαδικά μέτρα προστασίας, όπως:
· λήψη μέτρων δημόσιας υγείας (ύδρευση, αποχέτευση, μέτρα αντιμετώπισης μόλυνσης περιβάλλοντος, εμβολιασμοί, έλεγχος του αίματος για ηπατίτιδες και ΗΙV κ.λπ.)
· τροποποίηση ανθυγιεινών συνηθειών ( κάπνισμα, κακή διατροφή, καθιστική ζωή)
Δευτερογενής Πρόληψη
Η δευτερογενής πρόληψη στοχεύει στην έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση διαφόρων παθολογικών καταστάσεων πριν δώσουν συμπτώματα και γίνεται με ελέγχους και προγράμματα, σύμφωνα με τις οδηγίες του ΠΟΥ, όπως:
· υπερλιπιδαιμία
· προδιαβήτης
· υπέρταση
· οστεοπόρωση
· καρκίνοι (μαστού, τραχήλου της μήτρας, προστάτη)
Τριτογενής Πρόληψη
Η τριτογενής πρόληψη περιλαμβάνει θεραπευτικές παρεμβάσεις σε πάσχοντες διαφόρων παθήσεων, με σκοπό να περιορίσει τις επιπλοκές, την αναπηρία και να αυξήσει το προσδόκιμο επιβίωσης, μετά την εμφάνιση της νόσου.
Επιτακτική ανάγκη, λοιπόν, είναι τόσο η ευαισθητοποίηση όσο και η εκπαίδευση των ατόμων στην πρόληψη, συμμετέχοντας σε αυτή με έλεγχο για μαστό, προστάτη, έντερο, πνεύμονα με κλινική και εργαστηριακή εξέταση, καθώς επίσης και μικροβιολογικές εξετάσεις κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση μπορεί να καθυστερήσει την εμφάνιση μιας νόσου, να την θεραπεύσει και το κυριότερο, να ελαχιστοποιήσει τις επιπλοκές και την έντονη συμπτωματολογία, όταν αυτή εκδηλώνεται, με στόχο πάντα την μακροζωία και την καλή ποιότητα ζωής.
Της Σταυρούλας Μαγγανά
Ιατρού – Ειδικής Παθολόγου, Επιστημονικά Υπεύθυνης Affidea Αθηνών & Περιστερίου