Η όραση είναι η κυρίαρχή μας αίσθηση και ευθύνεται για τη μεταβίβαση 80-85% των πληροφοριών που λαμβάνουμε από το περιβάλλον στον εγκέφαλό μας προς επεξεργασία. Η σωστή ανάπτυξη και η υγεία του οπτικού μας συστήματος είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ποιότητα της ζωής μας, την προσωπική και επαγγελματική μας πρόοδο, τη σωματική και πνευματική ανάπτυξη και την ψυχική μας ισορροπία.
Πολλές οφθαλμολογικές παθήσεις και ανεπάρκειες στην ανάπτυξη του οπτικού μας συστήματος μπορεί να μην γίνονται αμέσως αντιληπτές, είτε γιατί εμφανίζονται από πολύ μικρή ηλικία, είτε γιατί εκδηλώνονται με συμπτώματα σε αρκετά προχωρημένο στάδιο.
Ο προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος για κάθε ηλικιακή ομάδα είναι πολύ σημαντικός, προκειμένου να εξασφαλίζεται η σωστή ανάπτυξη του οπτικού μας συστήματος και η πρώιμη διάγνωση ασθενειών που απειλούν την όρασή μας.
ΟΡΑΣΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ
Η οπτική λειτουργία ξεκινά να αναπτύσσεται στην ενδομήτριο ζωή αλλά συνεχίζει να αναπτύσσεται και να ωριμάζει στα πρώτα χρόνια ζωής ενός παιδιού. Όταν γεννιόμαστε, δεν έχουμε τέλεια όραση, έχουμε όμως την ικανότητα να «μάθουμε» να βλέπουμε. Η διαδικασία αυτή εξελίσσεται μέχρι τα 8-9 έτη.
Εάν μέχρι την ηλικία των 8 περίπου ετών, που ορίζεται ως το διάστημα ωρίμανσης του οπτικού μας συστήματος, οι οφθαλμοί εξ αιτίας μίας ανώμαλης κατάστασης δεν μεταφέρουν στον εγκέφαλο καθαρή εικόνα, τότε μια μόνιμη και μη αναστρέψιμη έκπτωση στην όραση (αμβλυωπία) μπορεί να συμβεί. Αυτές οι ανωμαλίες, όταν εντοπίζονται νωρίς και θεραπεύονται, δεν έχουν αρνητική επίπτωση στην όραση και όσο νωρίτερα γίνεται η αποκατάσταση της όρασης, τόσο πληρέστερη και ποιοτικότερη είναι αυτή.
Τέτοιες ανωμαλίες είναι:
- οι διαθλαστικές ανωμαλίες (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός)
- ο στραβισμός
- ο συγγενής καταρράκτης
- η πτώση βλεφάρων
Εκτός από καταστάσεις που εμποδίζουν την ανάπτυξη της οπτικής λειτουργίας, υπάρχουν και οφθαλμολογικές παθήσεις που απειλούν την υγεία των ματιών και εμφανίζονται σε βρεφική και παιδική ηλικία, όπως το συγγενές γλαύκωμα, κακοήθεις όγκοι, κερατόκωνος, κ.λπ.
Τα παιδιά πρέπει να πραγματοποιούν τον πρώτο προληπτικό έλεγχο σε ηλικία 6 μηνών, τον επόμενο στα 3 έτη και μετά στην αρχή του σχολείου. Τα παιδιά που δεν έχουν κάποια διαθλαστική ανωμαλία μπορούν να εξετάζονται κάθε 2 χρόνια, ενώ παιδιά που φορούν γυαλιά πρέπει να εξετάζονται μια φορά το χρόνο. Παιδιά με οικογενειακό ιστορικό οφθαλμολογικών παθήσεων, στραβισμό, υψηλό διαθλαστικό σφάλμα ή τεμπέλικο μάτι πρέπει να εξετάζονται πιο συχνά.
ΟΡΑΣΗ ΚΑΙ ΕΝΗΛΙΚΕΣ
Στην ενήλικη ζωή ο προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος είναι πολύ σημαντικός και αναγκαίος. Πολλές οφθαλμολογικές παθήσεις γίνονται αντιληπτές σε προχωρημένο μόνο στάδιο και αφού έχουν εγκατασταθεί μόνιμες μη αναστρέψιμες αλλοιώσεις.
Οι ενήλικες πρέπει να εξετάζουν τα μάτια τους κάθε δύο χρόνια.
Προληπτικός έλεγχος πρέπει να γίνεται συχνότερα:
- σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό ασθενειών με κληρονομικότητα, όπως είναι το γλαύκωμα, η ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδος, ο κερατόκωνος, η μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια και άλλες κληρονομικές δυστροφίες του αμφιβληστροειδούς, το μελάνωμα χοριοειδούς
- σε διάφορες συστηματικές παθήσεις οι οποίες προσβάλλουν και τα μάτια, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, οι θυρεοειδοπάθειες, τα αυτοάνοσα νοσήματα
- σε λήψη φαρμακευτικής αγωγής με οφθαλμολογικές παρενέργειες
- σε άσκηση επαγγέλματος με υψηλές οπτικές απαιτήσεις
- όταν υπάρχει ιστορικό τραυματισμού, οφθαλμολογικής επέμβασης ή καθημερινή χρήση φακών επαφής
- σε άτομα άνω των 60 ετών στα οποία η συχνότητα εμφάνισης καταρράκτη, εκφύλισης ωχράς κηλίδος, γλαυκώματος και άλλων ηλικιακά σχετιζόμενων ασθενειών είναι αυξημένη σημαντικά.
Ο προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος περιλαμβάνει:
- μέτρηση της οπτικής οξύτητας (η ικανότητα του ασθενούς να βλέπει καλά με την κεντρική όραση)
- διαθλαστικό έλεγχο (π.χ. μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός, πρεσβυωπία)
- έλεγχο της χρωματικής αντίληψης
- έλεγχο της διόφθαλμης όρασης (στραβισμός)
- γωνιοσκοπία
- τονομέτρηση (μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης – διάγνωση του γλαυκώματος)
- βυθοσκόπηση (έλεγχο αμφιβληστροειδούς χιτώνος, οπτικού δίσκου, ωχράς κηλίδας)
- εξέταση σχισμοειδούς λυχνίας (κερατοειδής, βλέφαρα, κρυσταλλοειδής φακός, αμφιβληστροειδής) κ.ά.
Η έγκαιρη διάγνωση των οφθαλμολογικών παθήσεων και η σωστή αντιμετώπισή τους είναι καθοριστικής σημασίας για την ποιότητα της όρασης του ασθενούς. Στα Οφθαλμολογικά Ιατρεία του Ομίλου Affidea (Περιστέρι, Κηφισιά, Αθήνα, Ηράκλειο Κρήτης) πραγματοποιείται πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος. Επιπλέον, διενεργούνται και πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως κερατομετρία, έλεγχος δακρύρροιας και ξηροφθαλμίας, έλεγχος βατότητας δακρυικής οδού, εξοφθαλμομέτρηση, παχυμετρία κερατοειδούς, οπτικά πεδία.
Χρόνιες παθήσεις και προβλήματα, όπως ο καταρράκτης, το γλαύκωμα, παθήσεις βυθού, διαθλαστικές ανωμαλίες (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός, πρεσβυωπία), παθήσεις βλεφάρων – οφθαλμικής επιφάνειας/δακρυικής οδού αντιμετωπίζονται επίσης στα Ιατρεία.
Τα Οφθαλμολογικά Ιατρεία του Ομίλου Affidea είναι εξοπλισμένα με υπερσύγχρονα μηχανήματα για την διάγνωση όλου του φάσματος των οφθαλμολογικών παθήσεων, ενώ διαθέτουν εξειδικευμένους χειρουργούς οφθαλμιάτρους.
Γράφει η Ιωάννα Μεταξάκη, Χειρουργός Οφθαλμίατρος Ομίλου Affidea, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, MD, PhD, FEBO