Οι καρωτίδες αποτελούν τα κύρια αγγεία που αιματώνουν την κεφαλή, συνδυαστικά με τις σπονδυλικές αρτηρίες. Χωρίζονται σε δεξιά και αριστερή κοινή καρωτίδα, ανάλογα με την αντίστοιχη πλευρά του τραχήλου, και διχάζονται στις έσω και έξω καρωτίδες. Οι έσω καρωτίδες αιματώνουν τον εγκέφαλο, ενώ οι έξω καρωτίδες αιματώνουν το πρόσωπο και τις παρειές.
Όταν η παροχή αίματος προς τον εγκέφαλο μειώνεται, λόγω στένωσης ή και απόφραξης στη μία ή και στις δύο έσω καρωτίδες, τότε αυξάνεται και μαθηματικά η πιθανότητα εμφάνισης ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.
Συμπτώματα
Ανάλογα με τη βαρύτητα και τη διάρκεια του εγκεφαλικού επεισοδίου, τα συμπτώματα μπορεί να είναι προσωρινά ή και μόνιμα, και συνήθως περιλαμβάνουν:
- Δυσαρθία
- Απώλεια μνήμης
- Απώλεια όρασης/ θολερή όραση/ αμαύρωση
- Πτώση γωνίας στόματος
- Απώλεια μυϊκής ισχύς
- Μούδιασμα άκρου
- Πάρεση ή και παράλυση
Αιτίες
Η στένωση στον αυλό του αγγείου οφείλεται στην ύπαρξη αθηρωματικής πλάκας, ενώ οι σημαντικότεροι παράγοντες που συμβάλλουν στη δημιουργία της είναι:
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Αρτηριακή υπέρταση
- Κάπνισμα
- Δυσλιπιδαιμία
- Κληρονομικότητα (οικογενειακό ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρδιακής νόσου)
Η στένωση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, που αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας στη χώρα μας, καθώς και άλλων επιπλοκών στην υγεία.
Η παρουσία ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου μπορεί να οφείλεται και σε άλλους παράγοντες, όπως κολπική μαρμαρυγή, μύξωμα στον αριστερό κόλπο της καρδιάς, ύπαρξη θρομβοφιλίας, αγγειίτιδα ή και μετά από τραυματισμό/ χτύπημα στην περιοχή του τραχήλου, με αποτέλεσμα τον διαχωρισμό του αγγείου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε μεγάλο ποσοστό που μπορεί να αγγίξει το 25% δεν ανευρίσκεται πάντα σαφής αιτία.
Διάγνωση
Η διάγνωση σε ασυμπτωματικούς ασθενείς γίνεται συνήθως τυχαία στον συνήθη έλεγχο ρουτίνας και γίνεται με triplex καρωτίδων και σπονδυλικών αρτηριών. Εν συνεχεία και αναλόγως των ευρημάτων, ακολουθούν αξονική ή μαγνητική αγγειογραφία (CTA/MRA), όπως και η κλασσική αγγειογραφία (DSA).
Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι οι ασθενείς άνω των 50 ετών, με επιβαρυμένο ιστορικό, πρέπει να ελέγχονται από αγγειοχειρουργό.
Θεραπεία
Η θεραπεία ξεκινάει συνήθως συντηρητικά, με τη χορήγηση αντιαιμοπεταλιακών φαρμάκων (ασπιρίνης, κλοπιδογρέλης), ηπαρίνης και στατίνης, όταν η στένωση είναι πάνω από 50%. Στην περίπτωση που η στένωση κυμαίνεται μεταξύ 60% και 99%, οι ασθενείς μπορούν να αντιμετωπιστούν χειρουργικά, σύμφωνα και με τις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες.
Η χειρουργική αντιμετώπιση γίνεται με δύο τρόπους: είτε με τον κλασικό τρόπο – ανοικτή αντιμετώπιση (ενδαρτηρεκτομή καρωτίδας και τοποθέτηση εμβαλώματος), είτε ενδαγγειακά με τοποθέτηση stent. Υποστηρίζεται από πολλούς ότι το ανοικτό χειρουργείο υπερτερεί έναντι του ενδαγγειακού, δίνοντας καλύτερα μακροπόθεσμα αποτελέσματα.
Οι συμπτωματικοί ασθενείς μάλιστα είναι καλό να αντιμετωπίζονται χειρουργικά από την έναρξη του επεισοδίου εντός μηνός, γιατί μελέτες έχουν δείξει ότι σε αυτό το διάστημα αυξάνεται και η πιθανότητα ενός δεύτερου σοβαρότερου επεισοδίου.
Κάθε ασθενής πρέπει να εξατομικεύεται ανάλογα με την ηλικία του, το προσδόκιμο επιβίωσης, το φύλο (οι άνδρες είναι πιο επιρρεπείς σε αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο), αν είναι συμπτωματικός ή όχι, και ανάλογα με τις συνοδές παθήσεις του, ώστε να επιλέγεται η καλύτερη θεραπεία για εκείνον.
Πάντως, και στις δύο χειρουργικές μεθόδους υπάρχουν ενδείξεις και αντενδείξεις που πρέπει να τηρούνται απόλυτα. Σε συμπτωματικούς ασθενείς και πάντα σε συννενόηση με τους νευρολόγους αποφασίζεται η καλύτερη θεραπεία και η παρακολούθηση του ασθενούς.
Επιπλέον οι αλλαγές στον τρόπο ζωής με διακοπή του καπνίσματος, υγιεινή διατροφή και τακτική άσκηση, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου.
Στο Αγγειολογικό Ιατρείο του Ομίλου Affidea στο Περιστέρι, γίνεται εκτίμηση, παρακολούθηση και αντιμετώπιση ασθενών με αγγειολογικά προβλήματα από έμπειρο και υψηλής επιστημονικής κατάρτισης ιατρό. Σκοπός του τμήματος είναι η παροχή εξειδικευμένης φροντίδας σε ασθενείς με παθήσεις αγγείων που αφορούν όλο το φάσμα της αγγειολογίας – αγγειοχειρουργικής.
Γράφει ο Dr. Σεραφείμ Τ. Τούμπης, Αγγειοχειρουργός MD, MBA, MSc Ομίλου Affidea