Ο θυρεοειδής είναι ένας μικρός αδένας σε σχήμα πεταλούδας στο πρόσθιο τμήμα του λαιμού. Συνθέτει, αποθηκεύει και απελευθερώνει στο αίμα τις θυρεοειδικές ορμόνες, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για τη σωστή λειτουργία όλων των ιστών και οργάνων του σώματος. Ως εκ τούτου η εύρυθμη λειτουργία του είναι απαραίτητη για την υγιή σωματική και πνευματική ανάπτυξη κατά τη νεογνική, βρεφική και παιδική ηλικία.
Οι παθήσεις του θυρεοειδούς μπορεί να είναι μορφολογικές, όπως η βρογχοκήλη (διόγκωση του αδένα), η υποπλασία (μικρότερο μέγεθος) ή η εμφάνιση όζων ή λειτουργικές, στην περίπτωση της υπολειτουργίας (υποθυρεοειδισμός) και της υπερλειτουργίας του αδένα (υπερθυρεοειδισμός). Αρκετά συχνά μορφολογικές και λειτουργικές παθήσεις μπορεί να συνυπάρχουν.
Υποθυρεοειδισμός – Πώς εκδηλώνεται στα παιδιά
Στη νεογνική ηλικία μπορεί να παρατηρηθεί δυσκολία στη σίτιση, υποτονία, παρατεταμένος ίκτερος (κίτρινη χροιά δέρματος), μεγάλη πρόσθια πηγή, προέχουσα γλώσσα, ξηρό δέρμα και ομφαλοκήλη. Εάν δεν δοθεί θεραπεία εντός των πρώτων εβδομάδων ζωής, θα οδηγήσει σε μη αναστρέψιμη νοητική υστέρηση.
Στην παιδική και εφηβική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλό ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης, καθυστερημένη ωρίμανση των οστών και καθυστέρηση της εφηβείας, ενώ μπορεί να παρατηρηθούν συμπτώματα κόπωσης, δυσκοιλιότητας, ανορεξίας με παράλληλη ευκολία στην πρόσληψη βάρους και διαταραχές της εμμήνου ρύσεως. Συχνά παρατηρούνται επίσης μαθησιακές δυσκολίες.
Η πιο συχνή μορφή υποθυρεοειδισμού είναι η νόσος του Hashimoto, όπου αντισώματα επιτίθενται στο θυρεοειδή αδένα και οδηγούν στην υπολειτουργία του αδένα.
Υπερθυρεοειδισμός – Ποιες είναι οι πιο συχνές εκδηλώσεις στα παιδιά
Οι πιο συχνές εκδηλώσεις του στα παιδιά είναι η υπερκινητικότητα και η έντονη ανησυχία, η αυπνία, η αυξημένη όρεξη με παράλληλη δυσκολία στην πρόσληψη ή ακόμη και απώλεια βάρους, ενώ μπορεί να παρατηρηθούν επίσης διαρροϊκές κενώσεις αλλά και ταχυκαρδία και αίσθημα παλμών.
Μια συχνή μορφή υπερθυρεοειδισμού είναι η νόσος του Graves, όπου ειδικά αντισώματα οδηγούν στην υπερπαραγωγή θυρεοειδικών ορμονών.
Όζοι θυρεοειδούς αδένα
Αναλόγως με τα κλινικά και απεικονιστικά χαρακτηριστικά τους μπορεί να είναι ύποπτοι ή όχι για κακοήθεια. Από τη στιγμή που θα παρατηρηθούν, χρήζουν παρακολούθησης με κλινική εκτίμηση και υπερηχογράφημα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να γίνει περαιτέρω έλεγχος της λειτουργίας τους με σπινθηρογράφημα ή της ποιότητας των κυττάρων τους με παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA).
Τα αίτια των θυρεοειδοπαθειών μπορεί να είναι κληρονομικά ή περιβαλλοντικά, όπως η έλλειψη ή η υπερπροσφορά ιωδίου, αλλά και ο έντονα στρεσογόνος τρόπος ζωής και διάφορες τοξικές ουσίες του περιβάλλοντος (ενδοκρινικοί διαταράκτες).
Κληρονομική προδιάθεση
Έχει παρατηρηθεί αυξημένη συχνότητα εμφάνισης των αυτοάνοσων παθήσεων του θυρεοειδούς (νόσος του Hashimoto και νόσος του Graves) σε μέλη της ίδιας οικογένειας, αλλά και σε παιδιά που παρουσιάζουν και κάποιο άλλο αυτοάνοσο νόσημα, όπως η κοιλιοκάκη (δυσανεξία στη γλουτένη), ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1, η λεύκη κ.α.
Υπάρχουν όμως και σπανιότερες μορφές υποθυρεοειδισμού που οφείλονται σε συγκεκριμένα γονίδια και μπορεί να μεταφερθούν σε παιδιά οικογενειών όπου έχουν παρατηρηθεί.
Επίσης, συγκεκριμένες μορφές καρκίνου του θυρεοειδούς αδένα παρουσιάζουν κληρονομική προδιάθεση, άλλες σε μικρότερο και άλλες σε μεγαλύτερο βαθμό.
Έλεγχος θυρεοειδικής λειτουργίας – Πότε γίνεται
Ο πρώτος έλεγχος για την ανίχνευση των περιπτώσεων συγγενούς (από τη γέννηση) υποθυρεοειδισμού γίνεται την 3η-5η ημέρα ζωής από το δείγμα ξηρής σταγόνας αίματος στην κάρτα Guthrie, που λαμβάνεται από το ποδαράκι των νεογνών και αποστέλλεται από όλα τα μαιευτήρια της χώρας στο Ινστιντούτο Υγείας του Παιδιού.
Στις περιπτώσεις των προώρων νεογνών, αλλά και στις περιπτώσεις που οι μητέρες παρουσιάζουν θυρεοειδοπάθεια, ιδιαίτερα αυτοάνοση, και λαμβάνουν αγωγή με θυροξίνη κατά την κύηση, συστήνεται να επαναλαμβάνεται ο έλεγχος της θυρεοειδικής λειτουργίας του νεογνού.
Κατά την παιδική ηλικία, αναλόγως του οικογενειακού ιστορικού και της κλινικής εικόνας του παιδιού συστήνεται το καταλληλότερο μεσοδιάστημα στο οποίο οφείλει να παρακολουθείται.
Διάγνωση θυρεοειδοπαθειών – Πώς γίνεται
Με αιματολογικές εξετάσεις ελέγχεται η σωστή λειτουργία του αδένα, μετρώντας τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών, ενώ ανιχνεύεται και η παρουσία ή όχι ειδικών αντιθυρεοειδικών αυτοαντισωμάτων.
Με το υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς αδένα αξιολογούνται οι διαστάσεις, η σύσταση και η αγγείωση του αδένα, αλλά και η παρουσία ή όχι όζων και των χαρακτηριστικών αυτών.
Σε περίπτωση παρουσίας όζων υπάρχει περίπτωση να συστηθεί περαιτέρω έλεγχος της λειτουργίας τους με σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς αδένα ή της ποιότητας των κυττάρων τους σε περίπτωση υποψίας κακοήθειας, με παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA).
Θεραπευτική αντιμετώπιση
Στην περίπτωση του υποθυρεοειδισμού χορηγείται θεραπεία με θυροξίνη, σε δόση που εξατομικεύεται βάσει των αναγκών του αναπτυσσόμενου παιδιού.
Στην περίπτωση του υπερθυρεοειδισμού στα παιδιά η αρχική αντιμετώπιση είναι η χορήγηση αντιθυρεοειδικών φαρμάκων, ενώ σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να συστηθεί χειρουργική αντιμετώπιση ή σπανιότερα ακόμη θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο.
Στην περίπτωση της παρουσίας όζων στο θυρεοειδή αδένα, η παρακολούθηση και πιθανά η θεραπευτική αντιμετώπιση εξατομικεύονται αναλόγως της υποψίας ή όχι κακοήθειας. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια οι επεμβατικές τεχνικές στην περιοχή του θυρεοειδούς – τραχήλου έχουν εξελιχθεί με αποτέλεσμα να έχει μειωθεί σημαντικά ο κίνδυνος μετεγχειρητικών επιπλοκών, ιδιαίτερα όταν αυτές πραγματοποιούνται από εξειδικευμένους και έμπειρους χειρουργούς.
Εν κατακλείδι, καθότι η σωστή λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα είναι απαραίτητη για την καλή πνευματική και σωματική ανάπτυξη των παιδιών, είναι πολύ σημαντική η έγκαιρη παραπομπή τους για αξιολόγηση και πιθανή αντιμετώπιση, σε περίπτωση υποψίας οποιασδήποτε θυρεοειδοπάθειας, αλλά και η τακτική παρακολούθησή τους στη συνέχεια από τον εξειδικευμένο θεράποντα ιατρό.
Στον Όμιλο διαγνωστικών κέντρων Affidea διενεργούνται όλες οι ιατρικές εξετάσεις για την διάγνωση και παρακολούθηση της λειτουργίας του θυροειδούς με εγγύηση για την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων. Η Affidea Ελλάδος, εξοπλισμένη µε τον πλέον σύγχρονο και πρωτοποριακό ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό και στελεχωμένη από καταξιωμένους ιατρούς όλων των ειδικοτήτων, αποτελεί πρότυπο παροχής υψηλού επιπέδου υπηρεσιών υγείας πανελλαδικά.
Ελίνα Κατεχάκη, Παιδίατρος – Παιδοενδοκρινολόγος Ομίλου Affidea
Πλ. Ελευθερίας 45, Ηράκλειο Κρήτης 281 028 9986