Η αρτηριακή υπέρταση αντιπροσωπεύει έναν κύριο τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για στεφανιαία νόσο, καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό επεισόδιο, χρόνια νεφρική νόσο και άνοια.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες για την υπέρταση του 2023 της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης (ESH) δίνουν έμφαση στη σωστή μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, στην αξιολόγηση καρδιαγγειακού κινδύνου, στις βέλτιστες παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής και στη φαρμακοθεραπεία.
Οι οδηγίες συνιστούν χαμηλότερο στόχο αρτηριακής πίεσης (<130/80 mmHg) για ενήλικες υψηλού κινδύνου για μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών συμβάντων.
Μια βασική διαφορά από τις αντίστοιχες οδηγίες της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (ACC/AHA) είναι ότι οι ευρωπαϊκές περιλαμβάνουν υψηλότερο διαγνωστικό ουδό (>140/90 mmHg) και θέτουν στόχους θεραπείας βάσει ηλικίας.
Σημασία της ακριβούς μέτρησης της αρτηριακής πίεσης
Πριν από τη διάγνωση της υπέρτασης θα πρέπει να πραγματοποιούνται πολλαπλές μετρήσεις αρτηριακής πίεσης στο γραφείο και παρακολούθησή της, είτε στο σπίτι, είτε με περιπατητική παρακολούθηση (24ωρο Holter). Οι κατευθυντήριες οδηγίες ESH του 2023 δίνουν έμφαση στην παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης εκτός του γραφείου – εκτός από τις μετρήσεις στο ιατρείο – για τη διάγνωση της υπέρτασης.
Διαστρωμάτωση καρδιαγγειακού κινδύνου
Οι κατευθυντήριες οδηγίες της ESH 2023 συνιστούν τη χρήση του ενημερωμένου εργαλείου Systematic Coronary Risk Evaluation 2 (SCORE2) για τη διαστρωμάτωση του κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου. Αυτό το μοντέλο εκτίμησης κινδύνου προέρχεται από δεδομένα από μεγάλο αριθμό Ευρωπαίων χωρίς κλινική καρδιαγγειακή νόσο ή σακχαρώδη διαβήτη και εκτιμά τον 10ετή κίνδυνο, τόσο θανατηφόρων όσο και μη θανατηφόρων συμβάντων καρδιαγγειακής νόσου, σε ενήλικες 40-69 ετών.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες επίσης προτείνουν τη χρήση ενός ξεχωριστού εργαλείου αξιολόγησης κινδύνου για τις ηλικίες ≥70 ετών, το SCORE2-OP.
Κατηγορίες αρτηριακής πίεσης και διάγνωση αρτηριακής υπέρτασης
Οι οδηγίες ESH 2023 διατηρούν την ίδια σταδιοποίηση της αρτηριακής υπέρτασης με τις οδηγίες ESC/ESH του 2018. Συστήνεται το όριο >140/90 mmHg για τη διάγνωση της υπέρτασης, ενώ οι οδηγίες της ACC/AHA συνιστούν χαμηλότερο κατώφλι >130/80 mmHg.
Τιμές συστολικής αρτηριακής πίεσης (ΣΑΠ) μεταξύ 120 και 129 mmHg ή διαστολικής αρτηριακής πίεσης (ΔΑΠ) μεταξύ 80 και 84 mmHg αναφέρονται ως «φυσιολογικές», ενώ μεταξύ 130-139 και 85-89 αναφέρονται ως «υψηλές-φυσιολογικές».
Οι κατευθυντήριες γραμμές ESH 2023 υποδιαιρούν τα επίπεδα ΑΠ ≥140/90 mmHg σε σταδίου 1 (ΣΑΠ 140-159 / ΔΑΠ 90-99), σταδίου 2 (ΣΑΠ 160-179 / ΔΑΠ 100-109) και σταδίου 3 (ΣΑΠ>180 / ΔΑΠ>110) υπέρταση.
Στόχοι θεραπείας
Οι κατευθυντήριες οδηγίες προτείνουν στόχους θεραπείας για την αρτηριακή υπέρταση που διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία.
Στοχεύουν σε αρτηριακή πίεση <140/80 mmHg για ασθενείς ηλικίας 65-79 ετών. Για ασθενείς αυτής της ηλικιακής ομάδας με μεμονωμένη συστολική υπέρταση και για ενήλικες ηλικίας ≥80 ετών, το όριο είναι ακόμη πιο επιεικές, στοχεύοντας ΣΑΠ μεταξύ 140 και 150 mmHg.
Συστήνεται στόχος αρτηριακής πίεσης <140/90 mmHg για ασθενείς με υπέρταση και ΧΝΝ και <130/80 mmHg για ασθενείς με υπέρταση και συνυπάρχουσα στεφανιαία νόσο, σακχαρώδη διαβήτη και εγκεφαλοαγγειακή νόσο.
Συστάσεις για έναρξη φαρμακευτικής θεραπείας
Η προώθηση παρεμβάσεων στον τρόπο ζωής για την πρόληψη, τη θεραπεία και την καθυστέρηση της εμφάνισης της υπέρτασης έχουν εξέχουσα θέση στις κατευθυντήριες οδηγίες.
Συστήνεται η έναρξη θεραπείας με αντιυπερτασικούς παράγοντες για ασθενείς που έχουν εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο και αρτηριακή πίεση ≥130/80 mmHg.
Επίσης συνιστούν την έναρξη της θεραπείας όταν η ΣΑΠ ≥140 mmHg και/ή ΔΑΠ ≥90 mmHg, ανεξάρτητα από τον υπολογισμένο καρδιαγγειακό κίνδυνο ή την εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο. Για ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας (>80 ετών), οι κατευθυντήριες οδηγίες της ESH συνιστούν φαρμακευτική θεραπεία, όταν η ΣΑΠ είναι >160 mmHg.
Φαρμακοθεραπεία
Οι κατευθυντήριες οδηγίες ESH 2023 συνιστούν η αρχική θεραπεία να περιλαμβάνει τουλάχιστον μία από τις τέσσερις κύριες κατηγορίες: αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACEIs), αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης (ARBs), θειαζιδικά ή παρόμοια με θειαζιδικά διουρητικά και αναστολείς διαύλων ασβεστίου (CCBs). Εξακολουθούν να περιλαμβάνουν τους β-αναστολείς (BBs) ως προαιρετική θεραπεία πρώτης γραμμής με βάση τα στοιχεία τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών.
Δίνεται έμφαση στη χρήση των β-αναστολέων για ασθενείς με ιστορικό ισχαιμικής καρδιακής νόσου ή καρδιακής ανεπάρκειας, ενώ συνιστούν επίσης τη χρήση τους στη θεραπεία άλλων καρδιαγγειακών και μη καρδιαγγειακών καταστάσεων, όπως η κολπική μαρμαρυγή, η υπέρταση στην εγκυμοσύνη και ο υπερθυρεοειδισμός.
Θεραπεία Νεφρικής Απονεύρωσης
Οι ενημερωμένες κατευθυντήριες οδηγίες της ESH 2023 συνιστούν πλέον τη θεραπεία της νεφρικής απονεύρωσης ως πρόσθετης ή εναλλακτικής θεραπείας σε ασθενείς που έχουν ανεξέλεγκτη ανθεκτική υπέρταση ή ανεπιθύμητες ενέργειες στα φάρμακα, κάτι που αποτελεί αλλαγή από τις οδηγίες ESC/ESH του 2018.
Το άρθρο υπογράφει ο Κωνσταντίνος Τσοβόλας, PhD, Καρδιολόγος του Ομίλου Affidea, με εξειδίκευση στις κληρονομικές μυοκαρδιοπάθειες στο HEART Hospital του Πανεπιστημίου UCL στη Μ. Βρετανία.
Πηγή:
www.acc.org/Latest-in-Cardiology/Articles/2024/02/05/11/43/2023-ESH-Hypertension-Guideline-Update